Dorobek artystyczny i kulturalny jest szczególnie chroniony literą prawa. Wszystkie dobra pochodzące od twórcy, podlegają pod tzw. prawa autorskie, których naruszenie jest karalne. Czym jest prawo autorskie oraz w jaki sposób można je złamać. Sprawdźmy możliwie wszystkie sytuacje, w których może mieć miejsce naruszenie prawa autorskiego .

Czym jest prawo autorskie?

Zanim przejdziemy do przeanalizowania sytuacji, w których następuje naruszenie prawa autorskiego, sprawdźmy czym w ogóle ono jest i jak należy je rozumieć. Jest to przyznanie twórcy danego dobra (utworu literackiego, muzycznego, dramatycznego, literackiego itp.) nieograniczonej wyłączności na korzystanie z niego. Zgodnie z tym postanowieniem, bez zgody przyznającej uprawnienie, żadna inna osoba z tego utworu nie może korzystać. Prawo autorskie występuje pod dwojakimi rodzajami. Pierwszy to: prawa majątkowe, które mogą być przenoszone na osoby trzecie na zasadzie umowy lub licencji, drugi to: prawa osobiste, które zapewniają więzy twórcy z danym utworem. Te prawa nie podlegają przeniesieniu.

Bezpośrednie i pośrednie naruszenie

Na wstępie należy zaznaczyć, że z sytuacją łamania praw autorskich spotykamy się wtedy, gdy nieuprawniona osoba posługuje się pewnym dobrem bez wiedzy i zgody autora, a użytkowanie owo przyczynia się do szkody twórcy. W obręb tego zjawiska wchodzą wszystkie działania, które ingerują w więź artysty z dziełem. Naruszenie prawa autorskiego może mieć charakter bezpośredni lub pośredni. O pierwszym typie możemy mówić, kiedy naruszenia dokonuje sam sprawca. Druga sytuacja ma miejsce, kiedy sprawcy pomagają lub działają na jego korzyść osoby trzecie, to one dokonują się wtedy pośredniego naruszenia praw autorskich. Mogą dokonać się tego zarówno osoby, które pomagały, jak i te, którym udowodni się nawet jedynie podżeganie lub namawianie do wykonania czynu naruszającego prawa osobiste.

Typowe sytuacje, które naruszają prawo autorskie

Oczywiście, nie można wymienić wszystkich możliwych sytuacji, które będą stanowiły łamanie praw autorskich. Możliwości takich jest bowiem zbyt wiele. Postaramy się przytoczyć kilka najczęściej pojawiających się uchybień. Naruszenie prawa autorskiego będzie miało miejsce w przypadku powielenia/skopiowania utworu, jeżeli czynność ta nie będzie przeznaczona do własnego użytku. Dotyczy to nie tylko muzyki czy filmów i gier, ale także np. książki. Nie dochodzi do takiego naruszenia, kiedy konkretne dobro jest ustawowo wyłączone z odpowiedzialności. Najbardziej powszechnym naruszeniem jest niesłuszne przypisanie sobie autorstwa, czyli popełnienie tzw. plagiatu. Zdarza się to nie tylko w branży muzycznej, ale np. także w edukacyjnej. Osoba pisząca pracę zaliczeniową czy magisterską może popełnić plagiat. Naruszeniem jest upowszechnianie danego utworu bez zgody autora. Złamiemy prawo także, kiedy bez zgody lub poniesienia stosownych opłat, będziemy dokonywać publicznego odtwarzania dzieła, nawet jeśli dysponujemy oryginałem. Dane dobro, które zakupiliśmy, jest bowiem przeznaczone wyłącznie do własnego użytku. Naruszeniem będzie także niewskazanie autora, pominięcie tego etapu. Uogólniając, wszelkie działania bez zgody autora, które prowadzą do pozbawienia go zarobku, strat moralnych lub nieprzypisania mu autorstwa, będą naruszeniem praw autorskich.